Podstawowe informacje o właściwościach kondensatorów, które są częścią prawie wszystkich układów elektronicznych, są zwykle umieszczane na ich obudowach. W zależności od wielkości komórki, producenta i czasu produkcji dane drukowane na urządzeniu elektronicznym stale zmieniają nie tylko swój skład, ale i wygląd.
W miarę zmniejszania rozmiarów obudowy zmieniał się skład oznaczeń alfanumerycznych, które były kodowane i zastępowane kolorowymi. Różnorodność norm wewnętrznych stosowanych przez producentów elementów radioelektronicznych wymaga pewnej wiedzy dla prawidłowej interpretacji informacji umieszczonych na urządzeniu elektronicznym.
Spis treści
Po co mi to oznaczenie?
Celem znakowania elementów elektronicznych jest umożliwienie ich dokładnej identyfikacji. Oznaczenia kondensatorów obejmują:
- informacje o pojemności kondensatora, głównej charakterystyce elementu;
- informacje o napięciu znamionowym, przy którym urządzenie zachowuje swoją sprawność;
- informacje na temat temperaturowego współczynnika pojemności, który wskazuje zmiany pojemności kondensatora w zależności od temperatury otoczenia;
- Procent dopuszczalnego odchylenia pojemności od wartości nominalnej podanej na tabliczce znamionowej;
- data produkcji.
W przypadku kondensatorów, których biegunowość musi być zachowana, obowiązkowe jest podanie informacji umożliwiających prawidłowe ustawienie elementu w układzie elektronicznym.
System oznaczania kondensatorów produkowanych w fabrykach wchodzących w skład ZSRR różnił się zasadniczo od systemu oznaczania stosowanego w tym czasie przez firmy zagraniczne.
Znakowanie kondensatorów domowych
Wszystkie firmy postradzieckie charakteryzują się dość kompletnym oznakowaniem elementów radiowych, przy czym dopuszczalne są niewielkie różnice w oznaczeniach.
Kapacytancja
Pierwszym i najważniejszym parametrem kondensatora jest pojemność. Dlatego znajduje się na pierwszym miejscu i jest kodowany symbolem alfanumerycznym. Ponieważ jednostką pojemności jest farad, kod alfanumeryczny zawiera cyrylicę "F" lub rzymską literę "F".
Ponieważ farad jest dużą wartością, a pierwiastki stosowane w przemyśle mają znacznie mniejsze nominały, jednostki mają różne przedrostki w postaci zdrobnień (mili, mikro, nano i piko). Do ich oznaczania używa się także liter alfabetu greckiego.
- 1 milifarad jest równoważny 10-3 Farad jest równy 10 faradom i jest oznaczany jako 1mF lub 1mF.
- 1 mikrofarad jest równy 10-6 Mikrofarad jest równy 10 faradom i jest oznaczany jako 1μF lub 1F.
- 1 nanofarad jest równy 10-9 Farad i jest określany jako 1nF lub 1nF.
- 1 pikofarad jest równy 10-12 Farad i jest oznaczany jako 1pF lub 1pF.
Jeśli wartość pojemności jest ułamkiem, należy zastąpić kropkę dziesiętną literą. Zatem 4n7 można odczytać jako 4,7 nanofaradów lub 4700 pikofaradów, natomiast n47 odpowiada pojemności 0,47 nanofaradów lub 470 pikofaradów.
Jeżeli kondensator nie jest oznaczony wartością znamionową, liczba całkowita oznacza, że pojemność jest wyrażona w pikofaradach, np. 1000, a wartość wyrażona w ułamkach dziesiętnych oznacza wartość znamionową w mikrofaradach, np. 0,01.
Pojemność kondensatora podana na obudowie rzadko odpowiada wartości rzeczywistej i odbiega od wartości nominalnej w pewnym zakresie. Dokładna pojemność, do której dąży się w kondensatorach, zależy od materiałów użytych do ich produkcji. Odchylenia mogą wynosić od tysięcznych części procenta do dziesiątych części procenta.
Wartość dopuszczalnej odchyłki pojemności jest podana na korpusie kondensatora po wartości nominalnej za pomocą litery w alfabecie łacińskim lub rosyjskim. Na przykład, łacińska litera J (rosyjska litera I w starym oznaczeniu) oznacza zakres odchylenia 5% w jedną lub drugą stronę, a litera M (rosyjska litera V) oznacza 20%.
Parametr taki jak temperaturowy współczynnik pojemności jest uwzględniany w oznaczeniach dość rzadko i dotyczy głównie małych elementów stosowanych w obwodach elektrycznych obwodów czasowych. Do identyfikacji stosuje się system alfanumeryczny lub kod kolorystyczny.
Powszechne jest także łączenie kodowania alfanumerycznego i kolorystycznego. Jego odmiany są tak różnorodne, że aby bezbłędnie określić wartość tego parametru dla każdego konkretnego typu kondensatora, należy odwołać się do GOST-ów lub podręczników dotyczących odpowiednich elementów radiowych.
Napięcie znamionowe
Napięcie, przy którym kondensator będzie pracował przez cały swój znamionowy okres eksploatacji, zachowując swoje właściwości, nazywa się napięciem znamionowym. W przypadku kondensatorów o odpowiednich wymiarach jest to podane bezpośrednio na obudowie elementu, gdzie liczby oznaczają napięcie znamionowe, a litery - jednostki, w jakich jest ono wyrażone.
Na przykład oznaczenie 160V lub 160V oznacza, że napięcie znamionowe wynosi 160 V. Wyższe napięcia są podawane w kilowoltach - kV. Na małych kondensatorach napięcie znamionowe jest kodowane jedną z liter alfabetu łacińskiego. Na przykład litera I odpowiada napięciu znamionowemu 1 V, a litera Q - 160 V.
Data produkcji
Zgodnie z normą "GOST 30668-2000 "Wyroby elektroniczne. Oznaczenie" przedstawia litery i cyfry oznaczające rok i miesiąc produkcji.
"4.2.4 Przy oznaczaniu roku i miesiąca najpierw oznacza się rok produkcji (dwie ostatnie cyfry roku), a następnie dwiema cyframi oznacza się miesiąc. Jeżeli miesiąc jest oznaczony jedną cyfrą, należy ją poprzedzić zerem. Na przykład: 9509 (1995, wrzesień).
4.2.5 Dla tych wyrobów, których wymiary nie pozwalają na oznaczenie roku i miesiąca produkcji zgodnie z 4.2.4, należy stosować kody podane w tabelach 1 i 2. Kody oznaczeń podane w tabeli 1 należy powtarzać co 20 lat.
Data wykonania określonej produkcji może być podana nie tylko w postaci liczby, ale także litery. Każdy rok jest skorelowany z jedną literą alfabetu łacińskiego. Miesiące od stycznia do września są oznaczone cyframi od 1 do 9. Miesiąc październik ma związek z liczbą zero. Listopad odpowiada literze łacińskiej typu N, a grudzień literze D.
| Rok | Kod |
|---|---|
| 1990 | A |
| 1991 | B |
| 1992 | C |
| 1993 | D |
| 1994 | E |
| 1995 | F |
| 1996 | H |
| 1997 | I |
| 1998 | K |
| 1999 | L |
| 2000 | M |
| 2001 | N |
| 2002 | P |
| 2003 | R |
| 2004 | S |
| 2005 | T |
| 2006 | U |
| 2007 | V |
| 2008 | W |
| 2009 | X |
| 2010 | A |
| 2011 | B |
| 2012 | C |
| 2013 | D |
| 2014 | E |
| 2015 | F |
| 2016 | H |
| 2017 | I |
| 2018 | K |
| 2019 | L |
Układ oznaczeń na obudowie
Oznakowanie odgrywa ważną rolę na wszystkich produktach. Jest on często umieszczany w pierwszym wierszu korpusu i ma wartość pojemności. W tym samym wierszu znajduje się również tzw. wartość tolerancji. Jeśli w tym wierszu nie zmieszczą się oba napisy, można to zrobić w następnym wierszu.
Podobny system stosuje się w przypadku kondensatorów foliowych. Rozmieszczenie elementów musi być zgodne z przepisami opracowanymi przez GOST lub TU dla danego typu elementu.
Kodowanie kolorystyczne elementów radia domowego
Kodowanie barwne pojawiło się także w produkcji linii z tzw. automatycznymi typami montażu i ma bezpośrednie znaczenie w całym systemie.
Obecnie najczęściej stosuje się cztery kolory. W tym przypadku zastosowano cztery paski. Pierwszy i drugi słupek przedstawiają wartość pojemności w pikofaradach. Trzeci słupek przedstawia dopuszczalne odchylenia. Czwarty słupek z kolei przedstawia napięcie typu znamionowego.
Oto przykład oznaczenia konkretnego elementu - pojemność - 23*106 pikofaradów (24 F), dopuszczalna odchyłka od wartości nominalnej - ±5%, napięcie nominalne - 57 V.
Znakowanie importowanych kondensatorów
Obecnie normy przyjęte z IEC dotyczą nie tylko urządzeń zagranicznych, ale także krajowych. System ten polega na umieszczeniu na korpusie produktu oznaczenia kodowego, składającego się z trzech bezpośrednich cyfr.
Dwie cyfry umieszczone na początku oznaczają pojemność elementu i są podane w jednostkach takich jak pikofarady. Cyfra, która jest umieszczona na trzecim miejscu w kolejności, to liczba zer. Rozważmy to na przykładzie 555, który ma 5500000 pikofaradów. Jeżeli pojemność produktu jest mniejsza niż jeden pikofarad, od początku podawana jest liczba zero.
Istnieje również kodowanie trzycyfrowe. Ten rodzaj kodowania jest stosowany tylko w przypadku części o dużej dokładności.
Kodowanie barwne importowanych kondensatorów
Nadawanie nazw obiektom takim jak kondensatory odbywa się na tej samej zasadzie, co w przypadku rezystorów. Pierwsze paski w dwóch rzędach oznaczają pojemność tego urządzenia w tych samych jednostkach miary. Na trzecim pasku znajduje się informacja o liczbie zer bezpośrednich. Nie ma jednak w ogóle niebieskiego barwnika, zamiast niego użyto koloru niebieskiego.
Warto wiedzieć, że jeśli kolory w rzędzie są takie same, zaleca się umieszczenie między nimi przerw, aby było to czytelne. W przeciwnym razie paski te połączą się w jeden.
Oznaczanie elementów SMD
Tak zwane elementy SMD są używane do montażu powierzchniowego i mają bardzo małe rozmiary. Z tego powodu mają na nich możliwie jak najmniejsze oznaczenia. W związku z tym istnieje system skrótów zarówno liczbowych, jak i literowych. Litera oznacza pojemność danego obiektu w pikofaradach. Liczba ta oznacza tzw. mnożnik do potęgi dziesiątej.
Bardzo popularne kondensatory elektrolityczne mogą mieć na swojej bezpośredniej obudowie wartość typu parametru podstawowego. Ta wartość ma postać ułamka typu dziesiętnego.
Wniosek
Jak już się domyślacie, oznakowanie tych produktów jest bardzo zróżnicowane. Kondensatory wyprodukowane za granicą mają szczególnie dużo oznaczeń. Dość często zdarzają się produkty o niewielkich rozmiarach, których parametry można określić za pomocą specjalnych pomiarów.
Powiązane artykuły:
